دریاچه مهارلو – نمکزار قرمز شیراز

دریاچه مهارلو

دریاچه مهارلو در 18 کیلومتری جنوب شرقی شهرشیراز با ارتفاع 1560 از سطح دریا قرار دارد که به علت فاصله کم ان با شهر زیبای شیراز از مکان های تفریحی و دیدنی شیراز محسوب می شود. دریاچه مَهارلو با نام های مهلو، مهلویه و ماهلویه و یا نام های قدیمی آن جنکال، یا دریاچه نمک نیز شناخته می شود که در شهرستان سروستان از دریاچه های زیبای استان شیراز می باشد. این دریاچه نام خود را از نام روستای مهارلو از که توابع شهرستان سروستان است گرفته است و در کنار آن روستا قرار گرفته که این روستا در بخش ساحلی دریاچه قرار دارد.

جغرافیای دریاچه

دریاچه زیبای مهارلو با ابعاد 10×6 و در 23 کیلومتری با وسعت 25 هزار هکتاری جنوب شرقی شهر تاریخی شیراز که در غرب دریاچه بختگان واقع می باشد. مهارلو آب بسیار شوری دارد و در فصل های گرم و خشک یکی از مکان های بزرگ در ایجاد نمک در بستر دریاچه می باشد.

از مهم ترین گونه های پرنده این دریاچه فلامینگومی باشد. دیگر پرندگانی که این دریاچه زیستگاه آنها می باشد تنجه، اردک سرسبز، مرغابی، آبچلیک،چوکا و آنقوت نام دارند. ازین دریاچه در تهیه نمک استان فارس نیز استفاده می شود.

منابع تامین آب

این دریاچه دارای اب شوری می باشد که از طریق سه رودخانه نوبه ای خشک، حمزه و سروستان و همینطور روان آب های کوه های مجاور تغذیه می شود. همینطور چشمه های بزرگ و و نیز دایمی نظیر بارمیشور و آب پروران از دیگر تامین کنندگان آب دریاچه می باشند.

دریاچه مهارلو پوشش گیاهی و جانوری آن

پوشش گیاهی

پوشش گیاهی این دریاچه :

• درمنه
• گون
• شیرین بیان
• انجبر
• بلوط
• بید
• بادام

مهم ترین موجود زنده دریاچه آرتیماست که نقشی اصلی در تولید نمک دارد.

دریاچه مهارلو و پوشش جانوری

ماهی در دریاچه مهارلو وجود ندارد. ولی انواع جانواران دو زیست را می توان مشاهده کرد. خزندگانی مانند مار، مارمولک، سوسمار و لاک پشت هم در این دریاچه می توانید ببینید. از پرندگان دو گروه در دریاچه وجود دارتد:گروه اول پرندگانی می باشند که جزو پرندگان مهاجر و زمستانی می باشند و گروه دوم جوجه آورند.

پرندگان دریاچه مهارلو:

کشیم، پلیکان، باکلان، اگرت، حواصیل، بوتیمار ،لک لک ،فلامینگو ،انواع اردک ،خوتکا، زاغی، کاکایی، آبچلیک

و یا پرنده گانی شکاری مانند سنقر دریاچهی، سارگپه به زیبایی های دریاچه نیز افزوده اند.

خشکی و قرمز بودن دریاچه مهارلو

دریاچه مهارلو وسعت بیشتری نسبت به وسعت امروزی خود داشت که متاسفانه در حال خشک شدن می باشد. اقداماتی هم در جهت اجیای دریاچه شده است که باعث احیای دریاچه تا حدود کمی شده است .نام دریاچه مهارلو را میتوان به دریاچه نمک نیز میتوان نام برد، چون آب ان بسیار شور می باشد. به دلیل خشک شدن قسمت هایی از دریاچه، بعضی از نقاط ان از نمک پوشیده شده که از آن نمک ها برای تامین نمک استان فارس به کار گرفته می شود.

میزان تبخیر اب دریاچه به حدی بالا است که به همین دلیل نوعی جلبک دریایی قرمز رنگ به نام کشند قرمز در آن تکثیر می شود. این رشد و تکثیر بی از حد باعث شده که سطح دریاچه به رنگ قرمز در بیاید و هیچگونه موجود زنده ای جز یک نوع آبزی به نام آرتیما نمی تواند در آن زنده بماند.

از سال ۱۳۸۷ خشکسالی دریاچه آغاز شد و بیش از۹۰ درصد آن را خشک کرد. از آن همه مساحت دریاچه فقط نیزارها و تالاب هایی به جای مانده است . انگار آن همه زیبایی به یکباره از بین رفته است. دیگر از آن همه پرندگان مهاجر و دیگر پرندگان خبری نیست برای اینکه از ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار فلامینگو فقط ۵۰۰۰ پرنده باقی مانده است.

دریاچه مهارلو و سال 1390

سال 1390 بارندگی خوبی بود و بار دیگر مهارلو جانی دیگر گرفت و و توانست زیبایی گذشته خود را دوباره بدست آورد اما به تدریج سال ۱۳۹۱ پدیده ی کشند سرخ اتفاق افتاد. پدیده کشند سرخ یا آب‌سرخه پدیده ای می باشد که به خاطر آن، شوری آب منجر به افزایش گونه ای جلبک در دریاچه شد و زندگی جانداران آبی را به خطر انداخت. این پدیده باعث شد رنگ دریاچه به قرمز تبدیل شود.

همه دست به کار شدند تا جان این دریاچه را نجات دهند، طبیعت نیز به کمک آمد و با بارش های فراوان باز هم توانست مهارلو را احیا کند تا مقصد خوبی برای مسافران نوروزی در سال ۹۲ باشد. در سال ۱۳۹۳ باز هم آب دریاچه کم شد و شوری بیش از حد آب زمینه را برای پیدایش مجدد کشندهای سرخ فراهم نمود تا باز هم لباسی سرخ بر تن دریاچه بنشیند.

خشکی دریاچه مهارلو در سال ۱۳۹۴

در سال ۱۳۹۴ دریاچه به طور کاکل خشک شد. همه دریاچه خشک شد و سفیدی نمک کل دریاچه را در بر گرفت. انگار دریاچه ای وجود نداشت. بسیاری از رهگذران موقع دیدن این دریاچه بسیار حسرت و گریه در چشم های خود از کنار آن دریاچه رد می شدند.

یک سال این خشکسالی ادامه تا اینکه دوباره بارندگی  خوبی شد و دریاچه مهارلو دوباره احیا شد. همه خوشحال بابت این موضوع بودند. اما چرا دریاچه مهارلو خشک شد و خشک شدن آن چه تاثیری بر شهر و استان شیراز داشت؟!

سرخ شدن آب دریاچه

خشگسالی بهانه ای بسیار خوب برای مقصر دانستن طبیعت است. اما دلایل دیگری وجود دارد. دلایلی ما انسان های متهم اصلی آن هستیم. سخن دربازه ی کار های خواسته یا ناخواسته و ندانسته بر سر دریاچه که ما انسانها بر سر آن آوردیم بماند

امام دلایلی وجود دارد که ما انسانها به خشک شدن دریاچه بیشتر سرعت بخشیدیم:

-بهره برداری نادرست و بی حد و اندازه از بستر دریاچه

– کشاورزی های سنتی و آبگیری به طور غیر اصولی از رودخانه های مجاور دریاچه

– فاضلاب های شهر شیراز را وارد آب کردند و باعث آلودگی آب شدند.

– مصرف بی اندازه از سطح سفره آب های زیرزمینی از راه حفر چاه های غیر قانونی و قطع شدن ورود آب مورد نیاز دریاچه

-خاک های سمی و آلاینده ها به آب دریاچه ورود و نفوذ کردند.

– استفاده بیش از حد و غیر اصولی حوضچه های پرورش ماهی از آب دریاچه

چه اتفاقی بعد از خشک شدن دریاچه می افتد؟ همه چیز فقط به زیبایی دریاچه و از دست رفتن آن ختم نمی شود، بلکه خطراتی دیگر نیز وجود دارد:

۱- دریاچه به پیست اتومبیل سواری تبدیل می شود

دریاچه ای که روزی محل رفت و آمد قایق ها بود حال آن قایق ها در بستر نمک جا خشک کرده اند. حالابسیاری برای رفتن به بستر دریاچه خشک از وسایل دیگر استفاده می کنند.آنها با خودروها و موتورسیکلت های خود وارد دریاچه می شدند وو متوجه نبودن چه ضرری برای دریاچه دارد. مردم برای لحظه ای خوشی و شادی خود بستر خاک را از بین می بردند و ریزگردها را با این کار راهی شهر شیراز می کردند.همان  ریزگردها به درون ششهای آنها و مردم میرفت و آنها را دچار مشکل میکرد.

۲- مراتع جای خود را به کویر می دهند

با خشک شدن دریاچه رطوبت زمین نیز از بین می رود و پوشش گیاهی با مرگ تدریجی مواجه می شود. این خشکی به زمین های کشاورزی نیز تاثیر گذاشته و به تدرج زمین بی آب و علف و کویر جای آن را می گیرد. فکر کردن به این موضوع که کشاورزان کار خود را از دست بدهند و محصولات عالی آنها به دست ما نرسد درد آور است.

۳- هوایی پر از گرد و خاک

دریاچه که خشک شود رطوبت هوانیز کاهش یافته و باعث افزایش گرد و غبار می شود.

۴- پرندگان بی خانمان می شوند

هر سال پرندگان، با امید، به بستر این دریاچه می آیند تا روزهایی خوش را در کنار آن بگذرانند. حالا اگر مهارلو نباشد، کدام دریاچه قرار است به استقبال این مهمانان ناخوانده بیاید؟

۵- دریاچه در سکوت مطلق فرو می رود

مهارلو که روزی بسیار مملو از گردشگران بود حالا در سکوت کامل فرو رفته است…

اما در پایان بهمن ۹۵، مهارلو دوباره احیا می شود و مردم را با دیدنش شاد کرد…

بدین ترتیب مهارلو توانست دوباره جمعیت گردشگر رو به سمت خود بکشاند. مرمانی که با شادی به کنار دریاچه می آیند و از دیدن دریاچه مهارلو لذت میبرند.

دریاچه مهارلو و بهترین فصلی که می توان به آنجا سفر کرد

مهارلو دریاچه ای فصلی می باشد و در فصل تابستان قسمت زیادی از آن خشک می شود. ولی با شروع بارندگی ها در فصول پائیز و زمستان، سطح دریاچه بالا آمده و پر آب تر می شود.بهترین فصل سفر و دیدن این دریاچه پائیز تا اواسط اردیبهشت ماه است.

مسیر دسترسی به دریاچه مهارلو

وقتی از زیبایی های شهر تاریخی و زیبای  شیراز دیدن کردید، وارد جاده شیراز به فسا بشوید. با طی مسیر 20 کیلومتر به اول جاده دریاچه خواهید رسید و نیز اگر مسیر را حدود 57 کیلومتر ادامه بدهید به روستای مهارلو  که در مجاورت دریاچه قرار دارد می رسید.

دریاچه مهارلو تنها یکی از دریاچه های طبیعی و دیدنی کشورمان می باشد. خطر خشک شدن در کمین بسیاری از دریاچه ها می باشد. تا الان با اینگونه رویدادها برخورد داشته اید؟

اگر در محل زندگی شما دریاچه ای وجود دارد آن را می توانید برایمان شرح دهید؟

بعد از دیدن دریاچه چه پشنهاداتی برای جذب گردشگران دارید؟

چه امکانات و کمبود های در طی مسیر و دیدن دریاچه دیدید؟

آیا این دریاچه را به دیگران نیزمعرفی می کنید؟