کاروانسرای میان دشت سمنان

در مسیر شاهرود در شهر سمنان دیدنی های تاریخی زیبایی وجود دارد. یکی از جذاب ترین دیدنی های تاریخی شهر سمنان کاروانسرایی کهن به نام کاروانسرای میان دشت است که بزرگ ترین مجموعه کاروانسرای ایران به شمار می رود.

تاریخچه کاروانسرای میان دشت

کاروانسرای میاندشت با قدمتی 400 ساله بعنوان بزرگ ترین مجموعه کاروانسرای ایران، در فاصله 120 کیلومتری شهرستان شاهرود استان سمنان قرار دارد. جود دارد که یکی از آنها کاروانسرای شاه عباسی و دو کاروانسرای دیگر را حسین‌خان نظام‌الدوله در دوره قاجاریه ساخته‌است.

كاروانسرای میاندشت با داشتن سه باب آب انبار مكان مناسبی برای كاروانیان بوده است، هر سه كاروانسرا از ویژگیهای برجسته معماری دوره خود برخوردارند ، چاپارخانه و تلگراف خانه از جمله دیگر بناهای تاریخی این مجموعه تاریخی است.
فضای بسیار بزرگ کاروانسرای میان دشت به عنوان بزرگترین مجموعه کاروانسراهای ایران محسوب می شود. تاریخ بنای کاروانسرای میانی را ملک الشعرای صبوری پدر ملک الشعرای بهار به شعر آورده و بر سردر کاروانسرای نام برده نگاشته‌اند.
مجموعه کاروانسرای میان دشت در تاریخ 14 شهریور 1336 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

معماری و ساختار بنا

حجره ها و رواق ها در اطراف حیاط کاروانسرا قرار گرفته اند. بخش شاه نشین این مجموعه به صورت یک هشت ضلعی ساخته شده است که از طریق دو راه پله در طرفین دالان ورودی به داخل کاروانسرا راه پیدا می کند. اتاق هایی با نام شتر خوان در پشت رواق ها قرار دارند و از شمال و جنوب حیاط می توان به آنها دسترسی داشت.در زمان قاجار، میزان سفرهای جاده ای به دلایل مختلف نظیر بازرگانی، زیارتی و … افزایش یافت. بنابراین در شرق این مجموعه یک بنای جدید با عنوان کاروانسرای قاجاری ساخته شد. این کاروانسرا دارای چهار ایوان، یک شاه نشین و سر درب ورودی است.

کاروانسرای میانی که رابط میان کاروانسرای صفوی و قاجاری است به گونه ای ساخته شده که پیرامون آن با رواق ها و حجره ها پوشیده شده است. کتیبه موجود بر سر در ورودی این کاروانسرا تاریخ ۱۲۹۰ ه.ق را نشان می دهد. اغلب بخش های این بنا با آجر کاری های متنوع پوشش داده شده است.
سه آب انبار، حمام، تلگراف خانه و چاپارخانه در مجاورت کاروانسرای میاندشت وجود داشته است. اما امروزه تنها بخش هایی از دیوارهای داخلی و برج های این بنای ۵۰۰۰ متری باقی مانده است.
امروزه بخش های زیادی از کاروانسرای میاندشت مرمت و بازسازی گشته تا فضایی اقامتی برای مسافران جاده مشهد به تهران فراهم شود.