همه چیز درباره ی مجموعه کاخ سعد آباد + تصاویر

کاخ های دوران قاجار و گهلوی به علت بزرگی مساحت و شکوه ساختار داخلی، جزو آثار تاریخی گر بازدید در ایران به شمار می روند. روزانه تعداد زیادی از افراد سر تا سر ایران و جهان به دیدن این مجموعه های کاخ و موزه های تاریخی می روند. در ادامه می خواهیم با مجموعه ی کاخ موز هی سعد آباد بیشتر آشنا شویم  درباره ی برخی از موزه ها و کاخ های داخلی این مجموعه نیز بیشتر بدانیم.

جزئیات و تاریخچه کاخ موزه ی سعد آباد

مجموعه ی سعد آباد، با داشتن فضایی به وسعت بیش از 100 هکتار و 18 کاخ بزرگ و کوچک متعلق به دوره های قاجار و پهلوی در دره دربند، شمالی‌ ترین و خوش آب و هوا ترین منطقه تهران واقع شده و یکی از بزرگ ترین و مهم ترین مجموعه موزه های ایران و تهران است.

مجموعه سعدآباد، چهار دوره تاریخی قاجاریه، پهلوی اول و پهلوی دوم و پس از انقلاب ایران را سپری کرده‌است. سعدآباد در دوره قاجار بنا شد و سکونت‌گاه تابستانی (ییلاق) شاهان این سلسله بوده‌است. پس از کودتای ۱۲۹۹ و تصرف آن توسط خاندان اکبری، بناها و عمارت‌های متعددی در آن ساخته ش.

کهن ترین عمارت و کاخ از مجموعه ی سعد آباد، کاخ (کوشک) احمد شاهی بوده‌ است، که در دوران ابتدای سلطنت او، ساخت آن اتمام یافت. جدیدترین کاخ مجموعه ی فرهنگی سعد آباد نیز کاخ لیلا پهلوی است که متعلق به کوچکترین دختر محمدرضا پهلوی بوده‌ است. هر یک از بناها محل سکونت یکی از افراد خاندان پهلوی بوده‌ است. محمدرضا پهلوی در دهه ۱۳۵۰ در این مکان مستقر شد و سکونت یافت. ساخت این مجموعه در دوران اوایل سلطنت محمد رضا پایان یافت.

از کاخ ملکه مادر که متعلق به ارگان ریاست جمهوری می باشد به منظور پذیرایی از میهمانان خارجی استفاده می شود.  کاخ های این مجموعه شامل کاخ های بهمنی، احمد رضا شاهی، اختصاصی، ساختمان جمهور، کاخ سبز (کاخ شهوند)، کاخ موزه سفید (کاخ ملت) و موزه های آب، استاد بهزاد، براداران امیدوار، چهره های ماندگار، خط و کتابت میرعماد، ظروف سلطنتی، مردم شناسی، فرشچیان، نظامی، نگارستان، هنرهای زیبا، هنر ملل و موزه مینیاتور استاد آبکار در این مجموعه قرار دارند.

حمل و نقل بازدید کنندگان:

از آنجاییکه وسعت این مجموعه به 110 هکتار می رسد و بیش از 17 کاخ و موزه کاخ را در خود جای داده است که از یکدیگر دور هستند این مجموعه به منظور راحتی بازدیدکنندگان با تعدادی ون که هزینه اندکی دارند اقدام به جابجایی آنها می کند.

معرفی چند کاه از مجموعه سعد آباد:

در ادامه ی این متن می خواهیم با چند کاخ از مجموعه ی سعد آباد آشنا شویم که هر یک از این کاخ ها اکنون محلی برای موزه های مختلف هستند.

کاخ لیلا پهلوی (موزه مینیاتور استاد آبکار)

موزه کلارا آبکار، در بخش مرکزی مجموعه سعد آباد، قرار دارد. این ساختمان، اقامتگاه تابستانی لیلا پهلوی، کوچکترین دختر محمدرضا پهلوی بود، که جدیدترین ساختمان مجموعه، نیز به حساب می‌آید. ساختمان مذکور، در سال ۱۳۷۳ خورشیدی، با تلاش سازمان میراث فرهنگی، به مناسبت روز جهانی موزه، به عنوان موزه مینیاتور آبکار، افتتاح گردید.

بخشی از موزه، به تابلوهایی از او، که شامل آثار مردم شناسی، زیورآلات و پارچه‌های ترمه می‌شود، اختصاص دارد. بخشی دیگر، مربوط به آثار لاکی است، که بیانگر تنوع و علاقه‌مندی او به رشته‌های مختلف نگارگری ایرانی است.

کاخ فرحناز و علیرضا (موزه ی خط میرعماد)

این موزه، در بخش مرکزی مجموعه سعد آباد، قرار دارد. بنای این موزه، به دلیل شباهت به ساختمان‌های اواخر دوره قاجار و اوایل دوران پهلوی، به معماری دوره انتقال تعلق دارد. ساختمان موزه، دو طبقه دارد، که محل سکونت دو تن از فرزندان شاه (فرحناز و علیرضا) بود. پس از انقلاب ایران، ساختمان مذکور، به نمایش آثار خطی، اختصاص یافت، که سرانجام در سال ۱۳۷۶ خورشیدی، به نام مشهورترین استاد خوشنویسی قرن ۱۱ هجری قمری، یعنی میرعماد حسنی، تغییر نام یافت.

کاخ سفید (ملت) کاخ محمدرضا شاه پهلوی

این کاخ، بزرگترین کاخ موجود در مجموعه کاخ سعدآباد است، که به‌علت رنگ سفید نمای آن، به کاخ سفید شهرت یافته‌است. این بنا، علاوه بر آنکه اختصاص به امور اداری و تشریفاتی دوران پهلوی دارد، اقامتگاه تابستانی شاه و همسرش فرح، به حساب می‌آمد. این کاخ، شامل ۵۴ واحد مختلف، از جمله ۱۰ تالار تشریفاتی می‌باشد که وسیع‌ترین آن، تالار کاخ می‌باشد، که سفره خانه‌ای به مساحت ۲۲۰ متر مربع دارد.

بنا و نمای کاخ (بیرونی)

بنای کاخ، به دستور رضاشاه، در سال ۱۳۱۰ خورشیدی آغاز گردید و در سال ۱۳۱۵ خورشیدی به پایان رسید. نقشه کاخ، اثر مشترک مهندس خرسندی و مهندس بوریس روسی می‌باشد. گچ‌بری‌های زیبا و ظریف درون کاخ، کار استادانی چون غلام رضا پهلوان، عبدالکریم شیخان، حسین کاشی و رضا ملائکه است. سنگ‌های مرمر سرسراها، از معادن شهرهای یزد و تربت حیدریه، تهیه شده و سنگ‌فرش کف‌ها، توسط استاد لرزاده انجام شده‌است.

نمای بیرونی کاخ، به سبک ایرانی-رومی است، که چهار ستون اصلی بزرگ در چهارسوی سرسرا و چهار نورگیر، در اطراف سقف مرکزی می‌باشد. پرده‌های بزرگ نقاشی رنگ روغن، با موضوع داستان‌های شاهنامه که در اطراف نورگیر سرسرای طبقه اول است را استاد حسین بهزاد و شاگردانش، در سال ۱۳۲۰ خورشیدی به پایان رساندند.

نمای داخلی

تالارهای بزرگ تشریفاتی کاخ، به سبک اشرافی فرانسه تزئین گردیده‌است. از با ارزش‌ترین آثار این گنجینه، فرش‌های نفیسی است که نهایت ذوق و هنر بافندگان هنرمندان ایرانی را نشان می‌دهد. بزرگترین فرش این کاخ، ۱۴۵ متر مربع و دارای ۱۴۰ رج می‌باشد که با نقش مایه شمسه و قندیل، زینت بخش سفره خانه‌است. در سرسرای طبقه همکف، مجموعه‌ای از سفالینه‌های ایران، از هزاره چهارم پیش از میلاد تا سده هفتم هجری و همچنین کریستال‌هایی از دوره قاجار نگهداری می‌شود. پوشش دیوار تالارها، از پارچه‌های نفیس ابریشم، اطلس و تافته است. لوسترهای ساخت ایتالیا، فرانسه و چک-اسلواکی، روشنایی بخش تالارهای وسیع این کاخ است، که بزرگترین آن، دارای ۱۰۸ شاخه‌است.

سه چلچراغی که تالار سفره خانه طبقه اول را روشن می‌کند و همچنین میز تحریر موجود در این سفره‌خانه، متعلق به ماری آنتوانت، ملکه فرانسه‌است. کاخ سفید، در زمینی به مساحت ۲۱۶۴ متر مربع، در دو طبقه، در زیربنایی در حدود ۵۰۰۰ متر مربع، ساخته شده‌است.

کاخ شمس پهلوی (موزه مردم‌شناسی)

این موزه، دربرگیرنده مجموعه کاملی است، از سیر فرهنگ و راه و روش زندگی انسان، و آئینه تمام نمایی است، از تحولات مختلف در تمامی جنبه‌های زندگی انسان، که در طی ادوار گوناگون حادث گردیده‌است. ساختمان موزه مردم شناسی، کاخ سابق شمس پهلوی بوده، که در ضلع شمال غربی مجموعه سعد آباد واقع گردیده‌است. پایه بنا در سال ۱۳۱۴ خورشیدی نهاده شد و ساخت آن تا سال ۱۳۱۸ خورشیدی به طول انجامید.

ساختمان با مساحت تقریبی ۲۶۰۰ متر مربع، شامل دو طبقه و یک زیر زمین می‌باشد. معماری بنا از سبک معماران اروپایی، به ویژه آلمانی، الگو برداری گردیده و از معماری ایرانی در دوره ساسانی، نیز در قسمت‌های تزئینات فوقانی نمای بیرونی بنا، بهره گرفته‌است.

نکته جالب توجه در این کاخ این است که هنوز هم هیچ اثری از عکسها یا لباسهای ملکه ثریا و فوزیه به چشم نمی‌خورد و حتی عکس‌های زمان پیر شدن خانم فرح دیبا بعد از انقلاب نیز در این مجموعه به چشم می‌خورد، در این کاخ لباسهای سلطنتی به نمایش گذاشته شده‌است که فقط مختص فرح پهلوی است.